1 kuruşun üretim maliyeti, yıllar içerisinde değişen ekonomik koşullar, hammadde fiyatları ve döviz kurlarına bağlı olarak farklılık göstermektedir. 2025 yılı itibarıyla bu en küçük madeni para biriminin üretimi, bazı durumlarda kendi değerinden daha pahalıya mal olabilmektedir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve Darphane verileri ışığında, bu maliyet unsurlarının neler olduğu, neden arttığı ve sürdürülebilir olup olmadığı gibi soruların cevaplarını bu yazımızda detaylıca ele alacağız.
1 Kuruşun Üretim Maliyeti Ne Kadardır?
2025 yılı itibarıyla 1 kuruşun üretim maliyeti, kullanılan maden türü, üretim süreci ve ekonomik etkenlere bağlı olarak yaklaşık 25 kuruş civarındadır. Bu durum, 1 kuruşun nominal değerinden çok daha yüksek bir üretim gideri doğurmakta ve ekonomi yönetimi açısından verimsizlik olarak değerlendirilmektedir.
Maliyeti Artıran Unsurlar Nelerdir?
1 kuruşun üretim maliyetini artıran birçok faktör bulunmaktadır ve bu unsurlar ekonomik yapıyı doğrudan etkilemektedir.
Hammadde Fiyatlarındaki Artış
Madeni para üretiminde kullanılan bakır, nikel ve çinko gibi madenlerin fiyatlarında son yıllarda yaşanan artış, maliyetleri doğrudan yükseltmektedir.
Enerji ve İşçilik Giderleri
Elektrik, doğalgaz ve insan kaynağına yapılan harcamalar, üretim sürecinin genel giderlerini artırmakta, bu da maliyeti doğrudan etkilemektedir.
Döviz Kuru Etkisi
Üretim sürecinde kullanılan bazı hammadde ve makineler yurt dışından temin edildiği için döviz kurlarındaki artış, maliyetleri ciddi oranda yükseltmektedir.
1 Kuruşun Devlet Bütçesine Etkisi Nedir?
1 kuruşun nominal değeri çok düşük olmasına rağmen üretim maliyetinin yüksek olması, devlet bütçesinde gereksiz kaynak kullanımına neden olmaktadır. Bu durum, bütçe açığına küçük de olsa olumsuz katkı sağlamakta ve ekonomik verimlilik ilkesini zedelemektedir.
1 Kuruşun Ekonomideki Yeri Var mı?
Günlük ticarette kullanım oranı neredeyse yok denecek kadar az olan 1 kuruş, hem işletmeler hem de vatandaşlar tarafından pek tercih edilmemektedir. POS cihazları ve fiyat etiketleri üzerinde teorik olarak görülse de, fiziksel dolaşımı çok sınırlıdır.
Psikolojik Fiyatlandırma Etkisi
Bazı market zincirleri, ürün fiyatlarını 9,99 TL gibi belirleyerek 1 kuruşluk psikolojik fiyatlandırma taktiğinden yararlansa da, bu uygulama genellikle 1 kuruşun fiziksel varlığını değil, dijital fiyat algısını hedefler.
Dijitalleşmenin Etkisi
Temassız ödeme sistemlerinin yaygınlaşması, 1 kuruş gibi küçük meblağların dijital ortamda dahi anlamını kaybetmesine neden olmuştur.
1 Kuruşun Üretimi Devam Etmeli mi?
Ekonomistler ve kamu otoriteleri arasında bu konu tartışmalıdır. Üretimin devam etmesi, bazı geleneksel sistemler ve yasal zorunluluklar açısından gerekli görülse de, maliyet-yarar dengesi dikkate alındığında artık sürdürülebilir bir uygulama olarak görülmemektedir.
Alternatif Çözüm Önerileri
1 kuruşun üretiminin durdurulması, onun yerine yuvarlama politikalarının uygulanması ya da dijital ödeme sistemlerinin daha da teşvik edilmesi çözüm olarak değerlendirilmektedir.
2025 Yılında 1 Kuruş Üretim Maliyeti
| Kalem | 2025 Tahmini Değer (TL) |
|---|---|
| Hammadde (Çinko, Bakır) | 0,10 |
| Enerji Giderleri | 0,05 |
| İşçilik ve İşletme Gideri | 0,04 |
| Makine ve Bakım Giderleri | 0,03 |
| Lojistik ve Dağıtım | 0,03 |
| Toplam Maliyet | 0,25 |
1 Kuruşun Maliyeti Konusunda Diğer Ülkelerdeki Durum Nasıldır?
Birçok ülke, benzer şekilde düşük değere sahip madeni paraların üretimini durdurmuş ya da sınırlandırmıştır. Özellikle Kanada, Avustralya ve Hollanda gibi ülkeler, üretimden doğan zararları önlemek amacıyla en küçük para birimlerini tedavülden kaldırarak ekonomilerini sadeleştirmiştir.
Kanada Örneği
Kanada, 2013 yılında 1 cent üretimini durdurarak işletmelere yuvarlama kuralı getirmiş ve bu sayede milyonlarca dolar tasarruf sağlamıştır.
Türkiye İçin Uygulanabilir mi?
Bu yöntemlerin Türkiye ekonomisi açısından uygulanabilirliği tartışmalı olsa da, gün geçtikçe bu tarz bir adımın atılması daha yüksek sesle dile getirilmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda 1 Kuruşun Maliyeti 2025 ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
1 kuruşun üretimi gerçekten 25 kuruş mu?
Evet, 2025 yılı itibarıyla çeşitli ekonomik faktörler ve üretim giderleri göz önüne alındığında 1 kuruşun üretimi yaklaşık olarak 25 kuruşa mal olmaktadır.
Neden hala 1 kuruş üretiliyor?
Bazı yasal düzenlemeler ve fiyatlandırma sistemlerinde varlığını sürdürmesi gerektiği düşünüldüğü için, düşük kullanıma rağmen üretimi devam etmektedir.
1 kuruşun kaldırılması ekonomiyi etkiler mi?
Kaldırılması durumunda psikolojik fiyatlandırma, para üstü verme sistemleri ve muhasebe işlemlerinde bazı geçici uyum problemleri yaşanabilir ancak uzun vadede ekonomik fayda sağlayabilir.
1 kuruşun kaldırılmasıyla ne kadar tasarruf sağlanır?
Yıllık üretim miktarı ve maliyeti göz önüne alındığında milyonlarca liralık tasarruf sağlanabileceği öngörülmektedir.
Diğer ülkeler de benzer adımlar attı mı?
Evet, birçok gelişmiş ülke maliyetleri düşürmek amacıyla düşük değerli madeni paraların üretimini durdurmuştur. Kanada, Hollanda ve Avustralya buna örnektir.
1 kuruşun dijital sistemde yeri var mı?
Dijital ödeme sistemlerinde nominal değer olarak bulunsa da, çoğu zaman fiyatlar yuvarlanarak işlem yapılmakta, bu da 1 kuruşun dijital anlamını azaltmaktadır.
1 kuruşun değer kazanması mümkün mü?
Ekonomik olarak mümkün görünmese de, koleksiyonluk değeri zamanla artabilir ancak genel ekonomik değer kazanması beklenmez.
Yuvarlama sistemi nasıl çalışır?
Toplam ödeme tutarının 1 kuruş, 2 kuruş gibi kısımları varsa 0’a; 3, 4 kuruş gibi kısımları 5’e yuvarlanarak işlem kolaylığı sağlanır.
